ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΙΤΙΑΣ

ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ καὶ ΑΤΛΑΝΤΕΣ

Ἐργασία τοῦ μαθητοῦ Ἀπόλλωνος Μακρογαμβράκη

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΙΤΙΑΣ (108 5e)

Πρωτότυπον κείμενον

Πάντων δὴ πρῶτον μνησθῶμεν ὅτι τὸ κεφάλαιον ἦν ἐνακισχίλια ἔτη ἀφ' οὗ γεγονὼς ἐμηνύθη πόλεμος τοῖς θ' ὑπὲρ Ἡρακλείας στήλας ἔξω κατοικοῦσιν καὶ τοῖς ἐντὸς πᾶσιν, ὅν δεῖ νῦν διαπεραίνειν.

Τῶν μὲν οὖν ἥδε ἡ πόλις ἄρξασα καὶ πάντα τὸν πόλεμον διαπολεμήσασα ἐλέγετο, τῶν δ' οἱ τῆς Ἀτλαντίδος νήσου βασιλῆς, ἥν δὴ Λιβύης καί Ἀσίας μείζω νήσου οὖσα ἔφαμεν εἶναί ποτε, νῦν δὲ ὑπὸ σεισμῶν δῦσαν ἄπορον πήλον τοῖς ἔνθέδε ἐκπλέουσιν ἐπὶ τὸ πᾶν πέλαγος, ὥστε μηκέτι πορεύεσθαι, κωλυτὴν παρασχεῖν. Τὰ μὲν δὴ πολλὰ ἔθνη βάρβαρα, καὶ ὅσα Ἑλλήνων ἦν γένη τότε, καθ' ἕκαστα ἡ τοῦ λόγου διέξοδος οἷον ἀνειλλομένη τὸ προστυχὸν ἑκασταχοῦ δηλώσει. τὸ δὲ Ἀθηναίων τε τῶν τότε καί τῶν ἐναντίων, οἷς διεπολέμησαν, ἀνάγκη κατ' ἀρχὰς διελθεῖν πρῶτα, τὴν τε δύναμιν ἑκατέρων καὶ τὰς πολιτείας. Αὐτῶν δὲ τούτων τὰ τῆδε ἔπροσθεν προτιμήτεον εἰπεῖν.

Ἡ “ἱστορία” ποὺ παραθέτει ὁ Πλάτων κάνει σαφέστατο λόγο γιὰ μία ἤπειρο πέρα ἀπὸ τὶς Ἡράκλειες Στῆλες, τὸ γνωστό μας Γιβραλτάρ, ἕνα στοιχεῖο ποὺ ὤθησε τοὺς περισσότερους ἐρευνητὲς νὰ ἀναζητήσουν τὰ ἴχνη της στὸν Ἀτλαντικὸ ὠκεανὸ μὲ τοὺς περισσότερους “πόντους” σ΄αὐτὸ τὸ παιχνίδι συνεχόμενων ἀναπάντητων γρίφων νὰ τοὺς “κερδίζουν” οἱ Ἀζόρες καὶ τὰ νησιὰ Μπίμινι στὸν Ἀτλαντικὸ ὠκεανό, σὲ συνδυασμὸ πάντα μὲ τὸ ἀκόμα πιὸ περίπλοκο πάζλ τοῦ Τριγώνου τῶν Βερμούδων.


Ἡ γενική αὐτὴ γεωγραφικὴ τοποθέτησις κέρδισε ἀκόμα περισσότερο ἔδαφος ὅταν φάνηκε νὰ ἐπαληθεύονται οἱ “προφητεῖες” τοῦ γνωστοῦ Ἕντγκαρ Καίης. Ὁ Καίης, ὁ ὁποῖος “προφήτευε” διάφορα πράγματα πέφτοντας σὲ ἔκστασι, ἔδειχνε μία ἰδιαίτερη προτίμησι στὴν Ἀτλαντίδα, κάνοντας μία ὁλόκληρη σειρὰ ἀναφορῶν στὴν χαμένη ἤπειρο καὶ τὸν πολιτισμό της. Σὲ μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀναφορὲς ἔκανε λόγο γιὰ τὸ ὅτι ἡ Ἀτλαντίς θὰ ἀρχίση νὰ ἔρχεται σταδιακὰ στὸ φῶς στὰ νησιὰ Μπίμινι, στὰ 1968 ή 69. Ὄντως στὰ 1968 στὸν βυθὸ τῶν νήσων Μπίμινι ἀνακαλύφθηκαν μία σειρὰ ὀγκoλίθων ποὺ ἔμοιαζαν μὲ ἀνθρώπινα δημιουργήματα. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ πυροδότησε μἰα ἀτέλειωτη σειρὰ φημῶν καὶ θεωριῶν ποὺ δὲν ἔχασαν ποτὲ τὸ ἐνδιαφέρον τους.

Μία δεύτερη γεωγραφικὴ καὶ χρονικὴ παράλληλα τοποθέτησι τῆς Ἀτλαντίδος καὶ τοῦ πολιτισμοῦ της βρίσκει τὴν Κρήτη, τὴν Σαντορίνη καὶ τὸν Μινωικὸ πολιτισμὸ στὰ δίκτυα τοῦ θρύλου τῆς χαμένης ἠπείρου. Ἡ ἀνακάλυψις τοῦ οἰκισμοῦ στὸ Ἀκρωτήρι τῆς Σαντορίνης καὶ οἱ πρῶτες ἀνασκαφὲς ἀπὸ τὸν Σπ. Μαρινάτο ἔδειξαν τὸν δρόμο γιὰ τὴν νέα αὐτὴ θεωρία ποὺ ἔμοιαζε, γιὰ ἀρκετούς, πολύ πιὸ ρεαλιστικὴ ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες. Γιατί δηλαδὴ ὁ Πλάτων, καὶ πιθανότερα οἱ Αἰγύπτιοι Ἱερεῖς νὰ μὴν ἔκαναν λάθος καὶ νὰ ἄντλησαν ἁπλῶς τὰ δεδομένα τους γιὰ τὴν “στήριξι” τῆς ἱστορίας ἀπὸ τὴν καταστροφικὴ ἔκρηξι τοῦ ἡφαιστείου τῆς Σαντορίνης, στὰ μακρινὰ χρόνια τῆς προϊστορίας, μἰα ἔκρηξι ποὺ συγκρίθηκε στὴν μορφὴ (καὶ ὄχι στὴν ἔντασι ἀφοῦ ἡ Αἰγαιακὴ ἦταν πολὺ πιὸ ἔντονη) μὲ τὴν ἔκρηξι τοῦ ἡφαιστείου Κρακατόα.

Ἔτσι πολὺ ἁπλά, ὁ ἀνεπτυγμένος πολιτισμὸς τῶν Ἀτλάντων δὲν ἦταν ἄλλος ἀπὸ τὸν Μινωικὸ ἐμπλουτισμένος μὲ τὰ ἀπαραίτητα φανταστικά στοιχεῖα. Ἡ καταστροφή του, ἡ ἡφαιστειακὴ ἔκρηξις καὶ οἱ συνέπειες της, καθὼς καὶ ἡ ἀπουσία ἐπισκέψεων ἀπὸ τοὺς Μινωίτες καὶ εἰδήσεων ἀπὸ τὴν πλούσια αὐτὴ χώρα ὁδήγησε τοὺς Αἰγύπτιους νὰ περιγράψουν στὸν Σόλωνα τὸν καταποντισμό τῆς ἠπείρου προσθέτοντας ἕνα μηδενικὸ στὴν χρονικὴ τοποθέτησι τῶν συμβάντων καὶ κάνοντας λόγο γιὰ μία καταστροφὴ ποὺ συνέβη 10.000 χρόνια πρίν ἀντὶ γιὰ τὸ λογικότερο 1000. Τὰ ἐπιχειρήματα ποὺ στήριζαν αὐτὴ τὴν θεωρία, ὅπως φυσικὰ καὶ ὁ ἀπαραίτητος ἀντίλογος, δὲν ἔπαψαν ποτὲ νὰ ὑπάρχουν. Καὶ φυσικὰ δὲν θὰ ἦταν ὑπερβολὴ νὰ πῆ κανεὶς ὅτι θὰ συνεχίσουν νὰ ὑπάρχουν καὶ νὰ “γεννιοῦνται” συνεχῶς νέες θεωρίες ἕως ἀποδείξεως τῆς ὑπάρξεως ἤ ὄχι τῆς Ἀτλαντίδος…

Καὶ φυσικὰ δὲν πρέπει νὰ λησμονοῦμε τὴν Βιβλικὴ ἱστορία τοῦ κατακλυσμοῦ καὶ τὶς ἀνάλογες τῶν διαφόρων πολιτισμῶν τῆς γῆς ποὺ μὲ τὸν ἕνα ἤ τὸν ἄλλο τρόπο θεωρήθηκε ὅτι πηγάζουν ἀπὸ τὸν ἀρχέγονο κατακλυσμὸ τῆς Ἀτλαντίδος καὶ ὅτι στὴν οὐσία ἀποτελοῦν μία μεταγενέστερη ἐπιβίωσι τῆς ἴδιας ἱστορίας σὲ δεκάδες παραλλαγές.

Ποιά ἦταν λοιπὸν αὐτὴ ἡ χώρα ποὺ καταποντίστηκε, ὅταν οἱ Θεοὶ ὀργίσθηκαν μὲ τὴν διαφθορὰ τῶν κατοίκων της;

Σύμφωνα μὲ τὶς περιγραφὲς τοῦ Πλάτωνος ἡ Ἀτλαντίς ἦταν μία ἤπειρος μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν Ἀσία καὶ τὴν Λιβύη μαζί, ἡ ὁποία εἶχε μία ἀπὸ τὶς πιὸ ἐντυπωσιακὲς πόλεις τῆς ἀρχαιότητος γιὰ πρωτεύουσά της. Ἡ μορφὴ τῆς πρωτεύουσας τῆς Ἀτλαντίδος μοιάζει περισσότερο μὲ παραμύθι, ἐντυπωσιακὸ γιὰ τὴν λαμπρότητα τῶν κατασκευῶν της καὶ γοητευτικὸ γιὰ τοὺς θρύλους ποὺ τὸ τυλίγουν. Τὸ σημαντικότερο τμῆμα τῆς πόλης ἦταν ἕνας μεγάλος λόφος στὸ κέντρο τοῦ ὁποίου ὑψωνόταν ὁ ναὸς τοῦ Ποσειδῶνος. Ὁ ναὸς αὐτὸς “φιλοξενοῦσε” ἕνα ἀριστουργηματικὸ ἔργο τέχνης, τὸ χρυσὸ ἄγαλμα τοῦ Θεοῦ τῆς θάλασσας καὶ προστάτη τῆς Ἀτλαντίδος, πάνω σ΄ἕνα ἅρμα ποὺ τὸ ὁδηγοῦσαν ἕξι ἐπίσης χρυσὰ φτερωτὰ ἄλογα. Ὁ ναὸς ποὺ χαρακτηριζόταν γιὰ τὸν πλοῦτο καὶ τὴν διακόσμησί του ἦταν παράλληλα καὶ ἕνα σπουδαῖο διοικητικὸ κέντρο, ἀφοῦ σ΄αὐτὸν συγκεντρώνονταν κάθε ἕξι χρόνια οἱ ἡγεμόνες τῆς Ἀτλαντίδος γιὰ νὰ προσφέρουν θυσίες στὸν Ποσειδῶνα. Παράλληλα ἔπαιρναν ἐκεῖ τὶς σημαντικὲς ἀποφάσεις γιὰ τὴν διοίκησι τῆς ἠπείρου, ἀποφάσεις ποὺ καταγραφόταν σὲ χρυσὲς πλάκες καὶ ἔμεναν στὸν ναό.

Περιγραφὴ τοῦ ναοῦ τοῦ Ποσειδῶνος κατὰ τὸν Πλάτωνα (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΙΣ)

Τὰ δὲ ἐντὸς τῆς ἀκροπόλεως ἀνάκτορα ἦσαν κατασκευασμένα ὡς ἑξῆς: Στὸ κέντρον ὑπῆρχε ἄβατος ἱερὸς ναὸς τῆς Κλείτους καὶ τοῦ Ποσειδῶνος στὸν ὁποῖον ἀπηγορεύετο ἡ εἴσοδος καὶ ὅλος ἦταν καλυμμένος μὲ χρυσόν, στὸ σημεῖο ποὺ συνουσιάσθηκαν καὶ ἐγέννησαν τὴν γενιὰ τῶν δέκα βασιλέων.Τοῦ δὲ ἰδίου τοῦ Ποσειδῶνος ὑπῆρχε ναὸς ἐκεῖ… ποὺ εἶχε ἐξωτερικὰ μορφὴ βαρβαρικοῦ ναού. Ὅλο τὸ ἐξωτερικὸ τοῦ ναοῦ τὸ εἶχαν καλύψει μὲ ἄργυρον, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἄκρα καὶ τὴν κορυφήν του, τὰ ὁποῖα ἔντυσαν μὲ χρυσόν. Στὸ ἐσωτερικὸν τοῦ ναοῦ ἔβλεπε κανεὶς τὴν ὀροφὴν νὰ εἶναι διακοσμημένη ὁλόκληρη μὲ ἐλεφαντοστοῦν, μὲ χρυσὸ καὶ μὲ ὀρείχαλκο, καὶ ὅλες τὶς ἄλλες ἐπιφάνειες τῶν τοίχων καὶ τῶν κιόνων καὶ τοῦ ἐδάφους νὰ καλύπτωνται ἀπὸ ὀρείχαλκον. Ἔστησαν δὲ μέσα στὸν ναὸν αὐτὸν χρυσό ἄγαλμα τοῦ Ποσειδῶνος. Ὁ μὲν θεὸς παρίστατο ὄρθιος ἐπὶ ἅρματος ὡς ἡνίοχος τῶν ἕξι πτερωτῶν ἵππων ποὺ σέρνουν τὸ ἅρμα, ὁ ἴδιος δὲ λόγω τοῦ μεγάλου ὕψους του ἔγγιζε τὴν ὀροφήν. Γύρω-γύρω ἀπὸ τὸ ἄγαλμα τοῦ θεοῦ ὑπῆρχαν Νηρηίδες ἐπάνω σὲ ἑκατὸ δελφίνια, γιατί τότε τόσες τὶς ἐνόμιζαν ὅτι εἶναι. Ὑπῆρχαν ἀκόμη πολλὰ ἄλλα ἀγάλματα… Ἐξωτερικὰ δὲ τοῦ ναοῦ ὑπῆρχε σχετικὸς βωμός, τῆς αὐτῆς κατασκευῆς ὡς πρὸς τὸ μέγεθος καὶ τὴν τεχνοτροπίαν, καὶ τὰ βασιλικὰ ἀνάκτορα ἀνάλογα πρὸς τὴν μεγαλοπρέπεια καὶ τὸ μέγεθος τῆς ἐξουσίας. (Πλάτωνος Κριτίας 116 5d)

Στὴν πεδιάδα, γύρω ἀπὸ τὸν λόφο εἶχε κατασκευασθῆ ἕνα περίπλοκο σύστημα καναλιῶν μήκους ἐννιὰ χιλιομέτρων τὸ ὁποῖο ἀναπτύσσονταν κυκλικὰ καὶ ἐπέτρεπε τὸ πέρασμα πλοίων ἀπὸ τὴν μία ζώνη στὴν ἄλλη, τὴν ὕδρευσι τῆς εὔφορης πεδιάδας καὶ φυσικὰ τὴν ἐπικοινωνία τῶν κατοίκων ἀπὸ τὴ μία ζώνη στὴν ἄλλη μὲ τὴν χρῆσι διωρύγων.
Ὅσο γιὰ τὰ τεχνολογικὰ ἐπιτεύγματα ποὺ ὑπῆρχαν σὲ αὐτὴ τὴν ἤπειρο οἱ σχετικὲς ἀναφορὲς προκαλοῦν ἄν μὴ τὶ ἄλλο ἔκπληξι γιὰ τὸ θαυμαστὸ ἐπίπεδο τεχνογνωσίας. Οἱ ἀναφορὲς αὐτὲς ἄλλωστε σὲ συνδυασμὸ μὲ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα στοιχεῖα ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν “ταυτότητα” τῆς Ἀτλαντίδας ὁδήγησαν στὴ θεωρία ὅτι ἡ ἤπειρος αὐτὴ ἦταν οὐσιαστικὰ ὁ ἀρχέγονος πολιτισμικὸς πυρὴν τῆς ἀνθρωπότητος ἀπὸ τὸν ὁποῖο διασώθηκαν χάρις στὴν διαφυγὴ τῶν ἱερέων της ποὺ εἶχαν διαισθανθῆ τὴν καταστροφή, κάποια σημαντικά στοιχεῖα ποὺ διαμόρφωσαν ἀργότερα τοὺς ἄλλους πολιτισμούς. Στὸ διάλογό του "ΤΙΜΑΙΟΣ" ὁ Πλάτων (427 - 347 π.Χ.) ἀναφέρει μεταξύ τῶν ἄλλων τὴν ἱστορία ποὺ τοὺς διηγήθηκε ὁ Κριτίας τὴν ὁποία γνώριζε ἀπὸ τὸν παπποὺ του.

Ἀξίζει να σημειώσουμε μία λεπτομέρεια τὴν ὁποία πολλοὶ ἀγνοοῦν ἤ ἀποσιωποῦν: ὁ Κριτίας ὅταν ἄκουσε τὴν ἱστορία τῆς Ἀτλαντίδος ἦταν 10 ἐτῶν, ἐνῶ ὁ παππούς του ἐνενήντα ἐτῶν.

Ἡ ἱστορία αὐτή, ὅπως λέει ὁ Κριτίας, εἶναι ἀληθινὴ καὶ ἦταν καταγεγραμμένη ἀπὸ πολὺ παλιὰ στὶς σημειώσεις τοῦ Σόλωνος. Ὁ Σόλων εἶχε ἐπισκεφθῆ τὴν ἀρχαία Αἴγυπτο (590 π.Χ.), ὅπου ἐκεῖ οἱ ἱερεῖς τὸν ὁδήγησαν στὴν ἱερὴ πόλι Σάιδα στὸ δέλτα τοῦ Νείλου ποταμοῦ. Στὴν πόλι αὐτὴ ὑπῆρχε ὁ ναός τῆς Νηίθ (Ἀθηνᾶς), ποὺ ἦταν ἡ θεὰ ποὺ πίστευαν οἱ κάτοικοι ὡς ἀρχηγό τους καὶ ἱδρυτὴ τῆς πόλης. Μέσα στὸν ναὸ αὐτό, τοῦ ἀποκάλυψαν τὰ πανάρχαια μυστικὰ ποὺ ἦταν γραμμένα σὲ βιβλία καὶ πλάκες μὲ ἱερογλυφικὰ ἀρχαιογράμματα. Μερικὰ ἀπὸ τὰ μυστικὰ ποὺ οἱ ἱερεῖς μετέφρασαν στὸν Σόλωνα, ἦταν τὰ ἑξῆς:

1. Ὅτι ἡ πόλις τῆς Σάιδος διοργανώθηκε καὶ ἐκπολιτίστηκε, σύμφωνα μὲ ἱερὰ γράμματα πρὶν ἀπὸ ὀκτὼ χιλιάδες (8000) χρόνια. Οἱ τότε κάτοικοι τῆς σημερινῆς πόλης τῶν Ἀθηνῶν. Ἡ ἴδια θεὰ Νηίθ (Ἀθηνᾶ) ἡ ὁποία ἦταν κοινὴ προστάτης καὶ τῆς τότε πόλης τῶν συμπολιτῶν τοῦ Σόλωνα καὶ τῆς Σάιδος, ἀνέθρεψε ἀνθρώπους καὶ ἔδωσε τὰ φῶτα της πρῶτα στὴν Ἀθήνα καὶ ὕστερα στὴν Σάιδα.

2. Ὅτι ὑπῆρχε καὶ μία ἀκόμη μεγάλη δύναμι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ἡ Ἀτλαντίς, ποὺ τὰ ἔβαλε μὲ ὅλο τὸν κόσμο καὶ τοὺς τότε κατοίκους τῆς σημερινῆς Ἀθήνας.

Πολλὰ λοιπὸν καὶ μεγάλα ἔργα τῆς πόλης σας εἶναι ἐδῶ γραμμένα (χαραγμένα στὶς πλάκες τοῦ ναοῦ τῆς Σάιδος) νὰ θαυμάζεται, ἕνα ὅμως ὑπερέχει σὲ μεγαλεῖο καὶ ἡρωισμό. Γιατί οἱ γραφές μας λένε πὼς ἡ πόλις σας ἀντιμετώπισε κάποτε μία μεγάλη δύναμι, ποὺ προχωροῦσε εἰσβάλλουσα συγχρόνως σὲ ὅλη τὴν Εὐρώπη καὶ τὴν Ἀσία, "ἔξωθεν ὁρμησθεῖσαν ἐκ τοῦ Ἀτλαντικοῦ πελάγους". Γιατί τότε τὸ πέλαγος ἐκεῖνο μποροῦσε νὰ τὸ περπατήση κανένας, ἐπειδὴ εἰς τὴν εἴσοδό του, τὴν ὁποία ἐσεῖς ὀνομάζετε στήλας τοῦ Ἡρακλέους (στενά τοῦ Γιβραλτάρ ἤ Ἡράκλειες Στῆλες), ὑπῆρχε νησί. Αὐτὸ τὸ νησὶ ἦταν μεγαλύτερο ἀπὸ τὴ Λιβύη καὶ τὴν Ἀσία μαζὶ καὶ ἀπὸ αὐτὸ οἱ ταξιδιῶτες μποροῦσαν νὰ περάσουν σὲ ἄλλα νησιά, καὶ ἀπὸ αὐτὰ κατόπιν σὲ ὅλη τὴν ἀπέναντι ἤπειρο τὴν εὑρισκομένη γύρω ἀπὸ τὸν ἀληθινὸ ἐκεῖνο ὠκεανό. Γιατί τὰ μέρη αὐτά, ὅσα εἶναι μέσα ἀπὸ τὸ στενὸ ποὺ ἀναφέραμε, φαίνονται σὰν ἕνα λιμάνι ποὺ ἔχει στενὴ εἴσοδο γιὰ τὰ πλοῖα, τὰ ἐκεῖθεν (ἔξω) ὅμως τοῦ στενοῦ, εἶναι πραγματικὸ πέλαγος (ὠκεανός), καὶ ἡ γῆ (ξηρά) ποὺ τὸ περιβάλλει μπορεῖ ἀναμφίβολα καὶ πολὺ σωστὰ νὰ ὀνομάζεται ἤπειρος.

Στὸ νησὶ αὐτό, λοιπόν, τὴν Ἀτλαντίδα "τῆ Ἀτλαντίδι νήσω" σχηματίστηκε μεγάλη καὶ θαυμάσια δύναμι ἀπὸ βασιλιάδες, ποὺ ἐξουσίαζε ὁλόκληρο τὸ νησὶ καὶ "πολλῶν δὲ ἄλλων νήσων καὶ μερῶν τῆς ἠπείρου". Καὶ ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὰ τὰ μέρη "ἐπὶ πλέον" ἀπὸ τὴ μέσα μεριὰ πρὸς τὴ Λιβύη κυριαρχοῦσαν μέχρι καὶ τὴν Αἴγυπτο, καὶ ἀπὸ τὴ μεριὰ τῆς Εὐρώπης μέχρι τὴν Τυρρηνία (ἔτσι λεγόταν ἡ Δυτ. Ἰταλία). Ὅλη αὐτὴ ἡ δύναμις, ἀφοῦ συγκεντρώθηκε κι ἀποτέλεσε μία ἑνότητα, ἐπιχείρησε μὲ μία ἐξόρμησι νὰ ὑποδουλώση καὶ τὸν δικό σας τόπο καὶ τὸν δικό μας καὶ ὅλους τοὺς πρὸς τὰ μέσα τοῦ στενοῦ (τῶν Ἡράκλειων στηλῶν).

Τότε λοιπόν, Σόλωνα, ἡ δύναμις τῆς πόλεώς σας ἔλαμψε στὰ μάτια ὅλων τῶν ἀνθρώπων γιὰ τὸν ἡρωισμὸ καὶ τὴν ἀντρειοσύνη της. Γιατί τοὺς ξεπέρασε ὅλους στὴν εὐψυχία καὶ τὶς τέχνες ποὺ ἐφαρμόζονταν στὸν πόλεμο, στὴν ἀρχὴ σὰν κεφαλή, ἡγέτιδα τῶν Ἑλλήνων, ἀργότερα ποὺ ἔμεινε ἀναγκαστικὰ μόνη, ὅταν οἱ ἄλλοι ἀποστάτησαν, ἀφοῦ ἔφθασε στοὺς ἐσχάτους κινδύνους, κατανίκησε τοὺς ἐπιδρομεῖς καὶ ἔστησε τρόπαια. Ἔτσι, ὅσους δὲν ὑποδουλώθηκαν ἀκόμα, ἐμπόδισε νὰ σκλαβωθοῦν καὶ ἀπελευθέρωσε γενναιόψυχα ὅλους τοὺς ἄλλους, ὅσους κατοικοῦσαν ὅπου καὶ μεῖς, στὸ ἐσωτερικό, ἀπὸ τὰ ὅρια τῶν στηλῶν τοῦ Ἡρακλῆ. Ἀργότερα ὅμως, ἐπειδὴ ἔγιναν ἀπαίσιοι καὶ τρομακτικοὶ σεισμοὶ καὶ κατακλυσμοί, ἄρκεσε μία μέρα καὶ μία νύχτα φοβερὰ νὰ χαθῆ ὁλόκληρος ὁ στρατός σας μονομιᾶς. Ἄνοιξε ἡ γῆ καὶ τὸν κατάπιε καὶ τὸ νησὶ τῆς Ἀτλαντίδος τότε βούλιαξε στὴν θάλασσα κι ἐξαφανίστηκε. Γι' αὐτό, μέχρι τώρα τὸ ἐκεῖ πέλαγος εἶναι ἀδιάβατο καὶ ἀνεξερεύνητο, ἐπειδὴ ἐμποδίζει πραγματικὰ ἡ μᾶζα τῆς λάσπης στοὺς ρηχοὺς βράχους (ὑφάλους) ποὺ ἀπέμειναν σὲ κεῖνο τὸ μέρος μετὰ τὴν καθίζησι τοῦ νησιοῦ...


ΠΛΑΤΩΝΟΣ: Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ (112 5a)

Τὰ κτήρια (Νεοελληνικὴ ἀπόδοσις)

Ἡ Ἀκρόπολις δὲν ἦταν τότε ὅπως εἶναι σήμερα.
Διότι κάποια μεγάλη νυκτερινὴ βροχὴ κατὰ τὸ παρελθὸν ἔλειωσε τὸ ἀφράτο χῶμα καὶ τὸ παρέσυρε ἀπὸ αὐτὴν καὶ τὴν ἀποψίλωσε καθιστώντας την ὅπως εἶναι τώρα. Ἐκτὸς αὐτοῦ συνέτειναν στὴν ἀποψίλωσι της καὶ οἱ σεισμοὶ τότε καὶ δύο ἀκόμη μεγάλες βροχοπτώσεις ποὺ ἔγιναν πρὸ τοῦ κατακλυσμοῦ τοῦ Δευκαλίωνος.

Πρωτύτερα, σέ ἄλλα χρόνια, ἐκτείνονταν μέχρι τὸν Ἠριδανὸν καὶ τὸν Ἰλισὸν καί περιελάμβανε τὴν Πνύκα καὶ εἶχε ὡς σύνορο τὸν Λυκαβηττὸν ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Πνύκα, καὶ ἦταν ἐπὶ πλέον ὁλόκληρη πλούσια σὲ χῶμα καὶ γενικὰ ἐπίπεδη ἐκτὸς ἀπὸ λίγα σημεῖα. Κατοικοῦνταν δὲ στὰ ἐξωτερικὰ μέρη της κάτω ἀπὸ τὶς πλευρές της ἀπὸ τεχνῖτες καὶ γεωργούς, ὅσοι καλλιεργοῦσαν τὰ πλησιέστερα ἐκεῖ μέρη.

Τὸν δέ ἐπάνω τῆς Ἀκροπόλεως χῶρον τὸν κατοικοῦσε μόνη καὶ ἀποχωρισμένη ἡ τάξις τῶν πολεμιστῶν γύρω-γύρω ἀπὸ τὸ ἱερὸν τῆς Ἀθηνᾶς καὶ τοῦ Ἡφαίστου. Ὅλοι αὐτοὶ οἱ χῶροι ἦσαν περιτειχισμένοι, καθὼς μὲ μανδρότοιχο ὁ κῆπος μιάς οἰκίας. Διότι πρὸς τὸ βόρειο μέρος τῆς Ἀκροπόλεως ὑπῆρχαν κοινὲς κατοικίες τῶν πολεμιστῶν καὶ ἐγκαταστάσεις γιὰ χειμερινὰ συσσίτια, καὶ ὅλα ὅσα οἰκοδομήματα ἦσαν ἀναγκαῖα γιὰ τὴν κοινὴν διαβίωσιν τῶν πολεμιστῶν καὶ τῶν ἱερέων, χωρὶς χρυσὰ καὶ ἀργυρὰ στολίδια, διότι σὲ τίποτε δὲν τοὺς χρησίμευαν αὐτά. Ἀλλὰ ἐπιδιώκοντας τὸ μέσον μεταξὺ ἐπιδεικτικῆς σπατάλης καὶ δουλικῆς τσιγγουνιᾶς, οἰκοδομοῦσαν κόσμιες οἰκίες, μέσα στὶς ὁποῖες καὶ αὐτοὶ μέχρι τὰ βαθιὰ γεράματα ἔζων καὶ οἱ ἀπόγονοι τῶν ἀπογόνων των καὶ διαδοχικὰ τὶς παρέδιδαν στὶς ἑπόμενες γενεές.

Πρὸς δὲ τὸ νότιο μέρος κήπους καὶ γυμναστήρια καὶ κτίσματα γιὰ συσσίτια ἔκτισαν, τὰ ὁποῖα κατὰ τὸ θέρος τὰ ἐγκατέλειπον. Ὑπῆρχε δὲ καὶ μία βρύση κάπου στὸν χῶρον τῆς τωρινῆς Ἀκροπόλεως, τῆς ὁποίας τὸ νερὸ στέρεψε ἀπὸ τοὺς σεισμοὺς καὶ ἀπέμειναν τὰ μικρὰ ἀναβλύσματα νεροῦ γύρω-γύρω κατὰ τὶς ἡμέρες μας, ἐνῶ γιὰ ὅλους τοὺς τότε ἡ βρύση παρεῖχε ἄφθονο νερὸ κατάλληλο καὶ γιὰ τὸν χειμῶνα καὶ γιὰ τὸ θέρος. Κατ' αὐτὸν τὸν τρόπον κατοικοῦσαν ἐκεῖ οἱ πολεμιστές.